Betreft: Groeiende digitale ongelijkheid

Geacht college van burgemeester en wethouders,

Digitalisering snelt vooruit, maar niet iedereen kan dat bijbenen. In uw stad treft dit naar schatting ruim 56.000 Almeerders (bron, zie link *1). Deze mensen lopen een groter risico om niet mee te kunnen doen in de samenleving, om slachtoffer te worden van criminaliteit, maar bovenal ondergraaft het hun zelfvertrouwen en het zelfredzaam kunnen zijn. En dat in een maatschappij die juist van zelfredzaamheid een speerpunt heeft gemaakt! Dit treft niet alleen ouderen, maar mensen in alle leeftijdsgroepen. Tijd is op zichzelf dus geen antwoord op dit probleem, beleid kan dat wel zijn.

In de digitale samenleving is het vijf voor twaalf

Digitale dienstverlening is regel geworden. Binnen zorg en welzijn is de overstap naar domotica en e-health een speerpunt voor de komende jaren. Technologische vooruitgang, maar ook de aankomende jaren van financiële krapte, zal deze ontwikkelingen verder versterken en versnellen. Tegelijkertijd is sinds corona de digitale ongelijkheid gegroeid! Het idee dat meer of nieuwe technologie altijd voor gemak zorgt, en dat vooral de oudere generaties moeite hebben om bij te blijven, blijkt moeilijk uit te bannen. De commissie Digitale Zaken van de Tweede Kamer heeft recent nog aangegeven dat zowel de samenleving als de overheid te weinig oog hebben voor mensen die niet kunnen meekomen. In armoede leven, een zware beperking hebben, geen netwerk hebben zijn allemaal factoren die mensen kwetsbaar kunnen maken. Het onvermogen om mee te komen in de digitale wereld verdient een plek in dat rijtje, want de digitale wereld doordringt inmiddels alle aspecten van het leven in de Nederlandse samenleving.

Het gaat om veel meer dan alleen digitale vaardigheden

Het verkleinen van digitale ongelijkheid omvat naast vaardigheidstraining ook het verbeteren van digitale infrastructuur en toegankelijkheid, én het bieden van directe persoonlijke hulp voor wanneer mensen problemen tegenkomen die ze zelf niet kunnen oplossen. Bij Senior-Live zetten we daarom naast het versterken van vaardigheden ook in op directe persoonlijke hulp bij problemen met computers, internet, smartphone enzovoorts. En maken we de digitale wereld laagdrempelig door het bijvoorbeeld te verbinden met taal middels Taalmaatjes, of met gezondheid middels Fitness Online. En zetten we in op inspiratie door bijvoorbeeld de inzet van de Tovertafel.

Anderzijds verbinden wij de partijen in Almere die zich bezighouden met digitale hulp via DigiwijzerAlmere(.nl). En samen met de digicoaches van de REHA zetten we ons in om het gebruik van e-health te stimuleren. Daarmee anticiperen we bijvoorbeeld op het programma Positief Gezond Almere en de e-health verplichtingen waar uw gemeente aan gebonden is via het IZA akkoord.

Ondersteuning van uw beleid

Uw college:

• →  Zet extra in op veiligheid. Digitale criminaliteit is echter de snelst groeiende vorm. Senior-Live draagt actief bij aan de beleidsontwikkeling op dit thema en is direct betrokken bij de verdere uitvoering.
• →  Zet extra in op participatie. Echter zowel de communicatie over, als veel van de middelen bij het participeren, lopen via de digitale weg. Juist de kwetsbare groepen hebben dan een plek nodig die hen helpt wanneer ze op dit vlak vastlopen.
• →  Zet in op ouderenbeleid, met daarin de focus op wat er nodig is om zo lang mogelijk zelfredzaam te kunnen zijn en welke voorzieningen daarvoor nodig zijn. Voldoende voorzieningen bij hulp met de digitale wereld is hierbij onmisbaar. Zeker gezien de sterke vergrijzing in Almere, alsmede de groei in eenpersoonshuishoudens. Een goede geografische spreiding over de stad en variatie in het aanbod is hierbij essentieel.
• →  Schenkt extra aandacht aan mantelzorgers. Belangrijk, want de druk op mantelzorgers en ieders sociale netwerk zal groter worden de komende jaren. Meer technologie zal echter juist bij de meest kwetsbaren leiden tot een grotere hulpvraag. Dan zijn er voldoende voorzieningen nodig om mantelzorgers en het omringende netwerk daarmee te ontlasten.
• →  Geeft aan de hulp aan de meest kwetsbaren te willen ontzien, maar juist deze groep is aangewezen op onze dienstverlening en die van computerhulp partners. Senior-Live werkt voor de computerhulp als enige in Almere met een combinatie van professionals en vrijwilligers. Deze bezuiniging heeft tot gevolg dat een belangrijk onderdeel in de aanpak van digitale ongelijkheid volledig rust op vrijwillige inzet. Aanvullend zal de markt, juist voor de meest kwetsbare, dit sociale probleem niet afdoende kunnen oplossen. Aanbevelingen

1. Digitale ondersteuning is niet gratis: Experts onderstrepen (link *2) het belang van een serieuze investering in ondersteuning, middelen en deskundigheid. De huidige infrastructuur is al broos binnen Almere. En leunt nagenoeg al volledig op het vrijwillig kader. De noodzaak voor een sterke aanpak wordt echter met de dag groter. Alle reden om de voorgestelde bezuiniging op Senior-Live serieus te wegen ten opzichte van mogelijke alternatieven.
2. Maak gebruik van de partners in uw stad: De digitale wereld raakt aan alles. Zowel politiek als ambtelijk is het daardoor in onze gemeente al jaren een thema van iedereen en dus van niemand. Experts adviseren heel duidelijk om alle fasen van digitale toegang tegelijk aan te pakken en dit op een gecoördineerde manier te doen. Maar uw college heeft een bezuinigingstaak, dus extra middelen zijn geen (makkelijke) optie. En ook ambtelijk zijn er verschillende redenen waardoor het thema zoals ook momenteel niet duidelijk intern is belegd, te beperkt is in scope en er te weinig prioriteit aan gegeven kan worden. Zoek
3. daarom het antwoord in de brede coalitie van partners in uw stad. Bijvoorbeeld diegene die door ons verbonden zijn in DigiwijzerAlmere(.nl). Met ondersteuning vanuit deze coalitie kunt u als college en/of ambtelijk speerpunten bepalen en kader scheppen. De partners kunnen regie nemen op de uitvoering ervan. En hiermee kunnen we in Almere zonder direct de financiële kaders te overschrijden, wel gecoördineerd en meer gestructureerd stappen zetten in het adresseren van dit probleem en gesprek daarover voeren.

Oproep tot actie

Wij vragen u dringend om de voorgenomen bezuiniging op de subsidie van Senior-Live te heroverwegen. Het behoud van deze subsidie is een investering in de toekomst van Almere en haar inwoners. Wij staan klaar om met u samen te werken aan oplossingen die bijdragen aan een inclusieve en veerkrachtige gemeenschap. Laten we samenwerken om ervoor te zorgen dat alle inwoners van Almere, ongeacht hun digitale vaardigheden, volwaardig kunnen deelnemen aan onze samenleving. We zijn er in ieder geval trots op dat we begin dit jaar namens Almere onze boodschap hebben kunnen overbrengen aan koningin Maxima toen zij een bezoek bracht aan Senior-Live.

Om onze boodschap kracht bij te zetten hebben wij het boekje “We moeten even praten” meegestuurd met deze brief. Dit is opgesteld door de Alliantie Digitaal Samenleven. Het laat vele landelijke partijen aan het woord over de knelpunten die worden ervaren als ook de mogelijke oplossingsrichtingen. Op de klok van de digitale samenleving is het namelijk vijf voor twaalf. Het boekje is een uitnodiging om te praten, luisteren maar vooral samen te handelen. Voor meer informatie zie: https://digitaalsamenleven.nl/wemoetenevenpraten/

Met vriendelijke groet,
Gijs Roelofsen
Directeur, Stichting Hier-TV/Senior-Live

1. Alliantie Digitaal Samenleven – We moeten even praten : https://drive.google.com/file/d/1BIDw1ZOD8OYCbm1zIxPIYote4s7Mc8UG/view

2. https://www.movisie.nl/artikel/digitale-inclusie-wat-werkt-volgens- experts#:~:text=Naar%20schatting%20zijn%20er%20tussen,telefoon%20(CBS%2C%202019)